Naar aanleiding van signalen lanceerde Leefbaar Rotterdam begin vorig jaar het Meldpunt Schimmel en Achterstallig Onderhoud, om in kaart te brengen hoe de problemen in Rotterdam zijn. In korte tijd stroomden er honderden meldingen binnen, waarbij 80,5% over huurwoningen van woningcorporaties ging.

Vanuit de gemeenteraad werden er in april 2024 acties ondernomen, om huurders te kunnen helpen en verhuurders aan te pakken. De maatregelen worden op dit moment uitgewerkt. Er is zowel in de politiek als in de media veel aandacht geweest voor de woningproblemen, toch bleven de meeste woningcorporaties stil. Uit navraag van Leefbaar bij de melders, blijkt ook dat nu een jaar later 77% van de melders nog steeds met dezelfde woningproblemen kampt.

Leefbaar-raadsleden Vanessa Bruin en Marcel Verhoef hebben daarom een open brief geschreven aan de 11 Rotterdamse woningcorporaties. De brief is hieronder te lezen:

Open brief

Beste schimmelwoningverhuurder,

Wij geven toe: niet onze vrolijkste begroeting. Maar de reden is dan ook niet vrolijk, het is ontzettend triest en zorgelijk. Landelijk, maar ook specifiek in Rotterdam wonen honderden huurders tussen schimmel en ernstig achterstallig onderhoud. Dat is niet alleen onacceptabel, het is ronduit schadelijk voor hun gezondheid en welzijn.

Het is u ongetwijfeld niet ontgaan dat wij begin 2024 met het Meldpunt Schimmel en Achterstallig Onderhoud zijn gestart. Een meldpunt om in kaart te brengen hoe groot het probleem in onze gemeente is en in welke gebieden het erger is. De meldingen stroomden binnen, de ene nóg erger dan de ander.

De grote rode lijn is dat mensen al langere tijd met de problemen zitten en dat de oorzaak vaak te vinden is in achterstallig onderhoud (bijvoorbeeld lekkages) en het niet serieus nemen van de huurder.

Van alle meldingen, ruim 550 inmiddels, gaan 80,5% over sociale huurwoningen. De meldingen kwamen uit alle gebieden en dorpen van Rotterdam. En alle 11 Rotterdamse woningcorporaties werden genoemd. Het positieve hieraan is dat 80,5% van de gemelde problemen, door jullie (woningcorporaties) opgelost kan worden.

In april 2024 behandelde de Rotterdamse gemeenteraad, op vraag van Leefbaar, het onderwerp in de raad. Hierbij werd onder andere het Leefbaar-plan voor een Woning-APK besproken, de gehele gemeenteraad stemde met dit idee in. De woonwethouder werkt op dit moment aan de afdoening daarvan, maar eigenlijk zou actie vanuit de gemeente niet nodig moeten zijn. Sommige woningcorporaties schrokken wakker en stroopten de mouwen op, terwijl andere corporaties muisstil bleven.
Voor uw beeldvorming: de enige die ons aan tafel heeft uitgenodigd vanwege het schimmeldebat is Woonstad geweest. We kunnen op één hand tellen met wie we verder nog oppervlakkig contact per e-mail hebben gehad en dat vinden wij een gemiste kans.

Stand van zaken van onze melders

Leefbaar heeft de afgelopen periode de melders de vraag gesteld: ‘Zijn de problemen in jouw huurwoning opgelost?’. Het antwoord is schrikbarend: Meer dan driekwart van de melders (77%) laat weten dat de problemen niet zijn opgelost. Zij zitten nu dus een extra jaar in de problemen.

De woningcorporaties met de meeste niet opgeloste meldingen zijn Woonbron (32,7%) en Havensteder (22,1%). Waar Woonbron -in ieder geval naar buiten- muisstil bleef, kondigde Havensteder vorig jaar al aan flink aan de slag te gaan. Ondanks dat er nog veel huurders tussen schimmel en achterstallig onderhoud moeten wonen, is in de meldingen wel terug te zien dat zij actie ondernemen.

Het kan wel

Waar we vooral veel actie hebben gemerkt is bij woningcorporatie Woonstad, zij hebben hun werkwijze aangepast en zijn hard aan de slag gegaan. Woonstad lijkt wél die verantwoordelijkheid te willen nemen. Woonstad heeft actief contact gezocht met ons en zichtbaar werk gemaakt van de meldingen. Waar zij vorig jaar veelvuldig werden genoemd in de meldingen, is dat aantal nu fors gedaald. Dat verdient erkenning en wij hopen dat andere woningcorporaties het goede voorbeeld volgen. En Woonstad kennende, kan er vast gebeld worden voor tips.

Lang in de problemen

De cijfers van de meldingen laten zien dat veel huurders al jarenlang met deze problemen leven. En die meldingen zijn jullie ook allang bekend, want ruim 80% van de gemelde problemen betreffen jullie woningen.

Deze melders hebben eerst ruim en breed bij jullie als verhuurder aan de bel getrokken. Niet één keer, maar (veel) vaker. Meer dan 52% van de melders heeft al 11 keer contact opgenomen, de helft hiervan zelfs meer dan 30 keer. De meldingen staan dus volop en al heel lang in jullie systeem. En toch is er voor velen niets opgelost.

Ruim 6% van onze melders heeft al meer dan 1 jaar problemen in de huurwoning, ruim 21% al meer dan 2 jaar. De grote meerderheid (ruim 71%) heeft al meer dan 3 jaar(!) problemen met schimmel en/of achterstallig onderhoud.

Deze cijfers zijn onacceptabel, toch?

Neem huurders serieus

De grote rode lijn in alle meldingen – en wat huurders het meest raakt- is het gevoel van genegeerd te worden. Het gevoel dat zij het probleem zijn in plaats het achterstallig onderhoud. Tijdens de vele woningbezoeken en gesprekken met huurders, kwam dit ook iedere keer naar voren. Huurders worden door de verhuurder verteld dat schimmel hun eigen schuld is, door verkeerd gebruik of slechte ventilatie. Zelfs als de huurcommissie huurverlaging oplegt vanwege aantoonbare gebreken, blijven noodzakelijke reparaties uit. De gezondheid van bewoners wordt daarmee ondergeschikt gemaakt aan de afweging van kosten. Blijkbaar zijn de ‘gemiste huurinkomsten’ lager dan de reparatiekosten en mogen de huurders de rekening betalen met hun gezondheid en welzijn?

Dat de afdichtranden tussen de gevel en het raamkozijn helemaal zijn verteerd, heeft zogenaamd geen invloed op lekkages. Of een lekkend dak is niet de oorzaak van schimmel in de slaapkamer, maar de bewoners zouden niet genoeg ventileren of de verkeerde gordijnen hebben hangen.

U merkt, in deze brief zit frustratie. Dit komt omdat wij hadden verwacht dat er meer actie vanuit de woningcorporaties zou volgen, dat huurders geholpen zouden worden. De verhalen van huurders zijn hartverscheurend.

Onze oproep aan u

Wij doen daarom een dringende oproep: neem verantwoordelijkheid. Als verhuurder draagt u niet alleen een wettelijke, maar ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Huurders vertrouwen op u voor goed onderhoud en snelle oplossingen bij problemen. In een stad als Rotterdam, waar betaalbare en kwalitatieve woonruimte steeds schaarser wordt, is die verantwoordelijkheid groter dan ooit.

Neem uw rol als woningverhuurder serieus en zet alles op alles om de leefomstandigheden van uw huurders daadwerkelijk te verbeteren. Geen eindeloze doorverwijzingen meer, geen halve oplossingen, geen verflaag over schimmel, geen verspilling meer van tijd, geen schimmelspray, maar échte resultaten waar mensen wat aan hebben.

Wij weten dat er uitdagingen zijn – tekorten aan vakmensen, stijgende kosten, druk op de woningmarkt – maar die mogen geen excuus zijn om achterstallig onderhoud te laten voortduren of onderhoud te verzuimen. Juist nu is het moment om te laten zien waar u als maatschappelijke verhuurder voor staat.
Rotterdam verdient beter. En de mensen die in uw woningen leven al helemaal.

Wij hopen dat u snel laat zien deze verantwoordelijkheid niet uit de weg gaat en dat u de huurders gaat helpen. Zorg dat zij in gezonde huurwoningen leven, dat hun woning echt een thuis kan zijn. Het gaat om mensenlevens, niet om nummertjes.

Met vriendelijke groet,
Vanessa Bruin
Raadslid namens Leefbaar Rotterdam
Woordvoerder Wonen

Marcel Verhoef
Raadslid namens Leefbaar Rotterdam
Woordvoerder Bouwen