Erfpacht bezorgt veel Rotterdammers flinke zorgen, een probleem dat sommige erfpachters ’s nachts wakker houdt. De afgelopen periode heeft Leefbaar met veel erfpachters gesproken, onder andere tijdens onze gespreksavond over erfpacht, tijdens onze tour naar verschillende wijken en in persoonlijke gesprekken. Ook werd er voor de gemeenteraad een inspreeksessie georganiseerd, waarin erfpachters over hun situatie konden vertellen.
Verbijsterende bedragen
Een groep erfpachters kreeg afgelopen jaar een brief over erfpacht, met hierin verbijsterende bedragen. “Stel je eens voor: jaren geleden sloten de vorige bewoners van jouw woning een erfpachtcontract af. Ja, het is een jaarlijkse irritatie om dat bedrag over te maken, maar verder denk je er niet veel over na. Tot voor kort. Plots vallen bij jou en jouw buren de brieven van de gemeente Rotterdam op de deurmat met verbijsterende bedragen. Iedereen weet dat het aflopen van erfpacht geen feestje is. Natuurlijk verwacht je dat het duurder zal worden, zoals zoveel in het leven. Maar zoveel euro? Voor veel mensen voelt dit als een roofoverval. Dat snapt Leefbaar Rotterdam ook. Deze bedragen kunnen de toekomstperspectieven van veel Rotterdamse woningeigenaren op losse schroeven zetten.”, zo legt Leefbaar-raadslid Thomas Roskam uit. “Tienduizenden Rotterdamse erfpachters gaan geconfronteerd worden met bedragen die velen van hen niet zomaar kunnen ophoesten. Het is niet een kwestie van een keer niet op vakantie gaan, het is het verschil tussen een rustige oude dag of een deel van je pensioen opofferen. Het verschil tussen een eigen huis of gedwongen verkoop. Het verschil tussen een appeltje voor de dorst of een extra hypotheek”.
Bezorgde erfpachters
De hoge bedragen zorgen voor veel zorgen bij erfpachters, ook bij de groep waar nog geen verlenging in zicht is en daarom nog geen brief van de gemeente heeft gehad. Wat staat hun te wachten en tegen welke prijs? Thomas Roskam: “Mensen snappen echt wel dat er een nieuw contract moet komen, dat hoort bij het systeem. Maar de schrik zit hem in de cijfers. De bedragen die genoemd worden, zijn voor velen gewoonweg niet haalbaar. Dat is precies waarom wij als Leefbaar Rotterdam willen ingrijpen. Dit probleem kan niet genegeerd worden, dat is duidelijk. Wat wél nog besproken moet worden, is hoe de gemeente Rotterdammers tegemoet kan komen en deze paniek zo snel mogelijk de kop in kunnen drukken zodat mensen weer kunnen genieten van hun woning”.
Er zijn dus niet alleen zorgen rondom de betaalbaarheid, maar ook zijn er veel zorgen door onduidelijkheid. De woonwethouder heeft eerder al duidelijk toegezegd dat niemand zijn huis kwijt zal raken door erfpacht, dat vindt Leefbaar al een belangrijk punt.
Onderzoek
Mede door de inzet van Leefbaar wordt er een onderzoek uitgevoerd naar veranderingen in het erfpachtsysteem. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat deze in mei werd afgerond, waarna de gemeenteraad in gesprek kon over de mogelijke oplossingen. Echter bleek dat er meer tijd nodig was om het onderzoek goed uit te voeren. Voor erfpachters een teleurstelling, waardoor zorgen langer blijven bestaan. Een oplossing blijft nu nog uit, maar Leefbaar is wel tevreden dat de wethouder het onderzoek vervolgt in plaats van bijvoorbeeld halve maatregelen voor te stellen om de deadline te halen. “Dit dossier vraagt om zorgvuldigheid. En er wordt ook gekozen voor een zorgvuldige behandeling. De strijd voor een beter erfpachtsysteem is dus nog zeker niet voorbij. Leefbaar strijdt voor een duidelijk & betaalbaar erfpachtsysteem, mét menselijke maat.”, zo zegt Leefbaar-raadslid Thomas Roskam.
Duidelijkheid
De zorgen van erfpachters komen mede door de flink gestegen prijzen, hier wordt nu een onderzoek naar gedaan. De zorgen komen anderzijds ook door de onduidelijkheid, bij de koop van een huis is bijvoorbeeld te weinig informatie beschikbaar of mensen krijgen niet (snel genoeg) antwoord van de gemeente als zij vragen stellen. “Onlangs riepen we Rotterdammers op om hun ervaringen met het erfpachtsysteem met ons te delen via een enquête. De respons was overweldigend. Honderden reacties stroomden binnen en wat we lazen was schokkend. Uit onze enquête blijkt duidelijk dat erfpacht een bron van zorg is voor veel Rotterdammers: 86% van de respondenten gaf aan dat erfpacht hen zorgen baart. Meer dan een derde heeft zelfs nog nooit contact gehad met de gemeente over dit onderwerp. Maar het meest zorgwekkende is dat ruim 80% aangaf bij de aankoop van hun woning niet voldoende te zijn geïnformeerd over de erfpachtsituatie.”, zo legt Thomas Roskam uit.
Aan deze onduidelijkheid kan wel alvast iets aan worden gedaan.”Bij de behandeling van de voorjaarsnota hebben we deze harde signalen luid en duidelijk in de raad ingebracht. De vorige keer haalde onze motie voor een simpele en logische verbetering van de communicatie geen meerderheid. Maar deze keer kon niemand er meer omheen. Met de resultaten van het onderzoek in de hand was het onmogelijk voor sommige partijen om opnieuw weg te kijken. Onze motie ‘benader de bewoners’ is met algemene stemmen (unaniem) aangenomen en dat is een stap in de goede richting.”, aldus Thomas Roskam. “De motie zorgt ervoor dat de gemeente Rotterdam voortaan heldere en toegankelijke informatie over erfpacht beschikbaar stelt. Dat betekent leesbare versies van de algemene voorwaarden, duidelijke uitleg over wat erfpacht precies inhoudt en één centrale plek waar alle informatie overzichtelijk wordt gebundeld. Niet alleen online, want de huidige webpagina schiet (nu nog) flink tekort, maar ook fysiek. Bijvoorbeeld via informatieflyers bij Rotterdamse makelaars, notarissen en geldverstrekkers. Daarnaast moet er ruimte komen voor persoonlijke uitleg, zodat Rotterdammers niet verdwalen in juridische taal en wél weten waar ze aan toe zijn”.
Bestaanszekerheid
“Het kan niet zo zijn dat mensen hun toekomst moeten herzien door een erfpachtcontract. Dit is geen luxeprobleem; dit gaat over bestaanszekerheid. Bestaanszekerheid die wordt aangetast door zaken waar mensen geen invloed op hebben zoals de crisis op de woningmarkt, de energiecrisis en ga zo maar door.”, aldus Leefbaar-raadslid Thomas Roskam. Leefbaar zet zich daarom in voor een duidelijk en betaalbaar erfpachtsysteem, met menselijke maat.
