In Rotterdam staat wethouder Bert Wijbenga de komende jaren aan het roer om het debat en de gevolgen van een excuus in goede banen te leiden. Neem dus maar van mij aan: die excuses gaan er komen. Of u nou wilt of niet. Eenzelfde scenario dient zich namelijk voor als bij de afschaffing van Zwarte Piet. Eind 2019 forceerde Wijbenga die keuze eigenhandig op zijn werkkamer. Hij nodigde de studenten van het Sint Nicolaas Intocht Comité (SNIC) en RUTU, een belangenorganisatie met als grootste speerpunt het bestrijden van racisme, uit voor een gesprek. Nadat de studenten een uurtje werden geconfronteerd met gekwetste gevoelens, durfden ze Zwarte Piet niet meer uit te nodigen voor de intocht. Gevolg: Zwarte Piet om zeep. Achter de rug van de Rotterdammer.
Boerenverstand
Wordt het slavernijdebat ook beïnvloed? De gemeente heeft onderzoek laten doen naar het slavernijverleden van Rotterdam. Hierbij zijn opmerkelijke keuzes gemaakt. Dat de onderzoekers enigszins vooringenomen zijn, valt namelijk moeilijk te ontkennen. Zo is het grootste gedeelte geschreven door Alex van Stipriaan. Deze hoogleraar zei in 2012 in een interview dat hij Zwarte Piet wil afschaffen, niet bang is voor het etiket ’politiek correct’ en noemde Surinamers en Marokkanen de zondebokken van deze tijd. Merkwaardige uitspraken, waar ik in de gemeenteraad tijdens het debat andere raadsleden van op de hoogte stelde. ’Mevrouw Hoogwerf impliceert nu dat een mening van iemand in een krantenartikel, ook zijn wetenschappelijke mening, onderzoek en conclusies zou beïnvloeden’, snauwde de fractievoorzitter van GroenLinks mij toe. Een onbegrijpelijk naïeve opmerking. Iedereen die zijn of haar boerenverstand gebruikt, voelt aan dat de mening van een wetenschapper de keuzes van hun onderzoek beïnvloedt. Dit is ook in de wetenschap algemeen bekend. Maar als de uitkomst van een onderzoek binnen het eigen politieke straatje valt, zie je dat politici liever naïef willen blijven.
Leefbaar pleitte in een motie om ook wetenschappers, historici en journalisten te horen die een relativerende, realistische en kritische mening verkondigen over het slavernijverleden. Denk aan wetenschapsjournalist Simon Rozendaal en historicus Piet Emmer. Puur om de balans terug te brengen. Links Rotterdam ontplofte bijna: ’We moeten het niet meer hebben over meningen’, brieste de PvdA, ’We hebben het onderzoek netjes uitgevoerd en het staat’. DENK zei het jammer te vinden als iedereen onderzoekers en wetenschappers kan aandragen.
Helaas heeft de ingeslagen weg van het college nu al grote gevolgen. Het college zegt namelijk dat ons koloniale en slavernijverleden een prominente plaats moet krijgen in het onderwijs over de Rotterdamse geschiedenis. Ze gaan zelfs al met het onderwijsveld in gesprek. Zeer opvallend; toen Leefbaar vorig jaar na de moord op de Franse leraar Samuel Paty vroeg wat het college ging doen om hier op scholen aandacht aan te geven, kregen we terug: ’Het college bemoeit zich niet met de inhoud van lessen op scholen’. Voor het koloniale en slavernijverleden gelden dus andere regels. Stuitend.
Uitkomst
Het ’debat’ over excuses en herstelbetalingen is begonnen. Helaas staat de uitkomst min of meer al vast. De linkse meerderheid in de raad heeft bepaald: Rotterdam was en is fout. Maar Rotterdammers van nu zijn niet verantwoordelijk voor Rotterdammers van toen. Dus excuses? Niet uit onze naam.