Betrouwbaar, professioneel en samenwerkingsgericht. Het zijn niet zomaar drie termen die ik even uit mijn mouw schud, maar het zijn door de gemeente Rotterdam zelf genoemde kernwaarden voor de ‘integere ambtenaar’. De gemeenteraad en Rotterdammers zijn geconfronteerd met twee schokkende NRC-artikelen waarbij diverse ambtenaren bij Stadsontwikkeling van een veelvoud aan schokkende feiten worden verdacht: het wegschuiven van integriteitsmeldingen, het aan de laars lappen van regels, fraude & corruptie én vriendjespolitiek.

Meldingen weggeschoven

Laat ik vooropstellen dat de fractie van Leefbaar Rotterdam op zijn zachtst gezegd not amused is. Want we vinden hier natuurlijk als politici allemaal wat van, maar mijn eerste gedachte was vooral, ‘alweer’… Alweer een schandaal. Alweer kunnen Rotterdammers lezen dat hun gemeente en hun ambtenaren ogenschijnlijk niet het publieke belang dienen, maar hun eigen belang dienen of het belang van derden. En alweer lezen we dat een overheidsinstelling een loopje lijkt te nemen met de regels. Hoe kan diezelfde overheid op deze manier zelf geloofwaardig regels aan burgers opleggen? Ik hoop dat het gehele bestuur van onze stad, college en gemeenteraad, diezelfde ernst, urgentie en zorgen voelt. Dit kan niet!

Ik vind het betreurenswaardig dat we nu pas, veel te laat, alsnog een onderzoek gaan doen. Het onderzoek naar de projectleider en het Limburgse bedrijf had moeten spelen toen dit op het bordje van de ambtelijke top van Stadsontwikkeling lag. Het had toen niet weggeschoven moeten worden met wat ambtelijke masseersessies, zoals in het NRC-stuk te lezen valt. We struikelen over open deuren, zoals ‘strakker op de bal zitten’, ‘kaders’, ‘goedmaakgesprekken’ en ga zo maar door. Er is niet gekeken naar de handelingen tussen het Limburgse bedrijf en de projectleider in het kader van fraude en of corruptie, terwijl er weldegelijk vermoedens van misstanden zijn gemeld aan de top van Stadsontwikkeling. En dat steekt! Want corruptie en fraude kan je nooit 100% voorkomen, maar je kunt er wel adequaat naar handelen als er verdachte signalen kenbaar worden gemaakt.

Ik kijk in deze dan toch naar een aantal topambtenaren, leidinggevenden. Zij horen het goede voorbeeld te geven, zo stelt onze eigen gedragscode ambtelijke integriteit. En dit is, nogmaals als de aantijgingen in de NRC kloppen, niet bepaalt het goede voorbeeld. Ik ben dus vooral benieuwd hoe vanuit de ambtelijke top van Stadsontwikkeling hierop teruggekeken gaat worden? Hoe kijken zij aan tegen hun eigen geloofwaardigheid in deze, zeker als het forensisch onderzoek straks in lijn is met NRC? En een vraag aan het college: hoe gaan we ervoor zorgen dat we voortaan meer regie, checks and balances, gaan hanteren op onze eigen ambtelijke top? En hoe kan het dat we nu pas echt gaan onderzoeken? En tot slot, de gemeentelijke integriteitsambtenaar heeft zowel het dossier uit het eerste NRC-artikel als het tweede NRC-artikel op zijn/haar bureau gekregen. Wat heeft die gemeentelijk integriteitsambtenaar doen bepalen om er niks mee te doen?

Het Wijkpaleis

Dan hebben we nog de casus rondom het Wijkpaleis. Hetgeen wat hierover in het NRC is geschreven is op zijn zachtst gezegd niet fraai. De burgemeester heeft, zo stelt NRC althans, namelijk ook bemoeienis gehad bij het Wijkpaleis. En als dit klopt is het niet fraai, het neigt naar vriendjespolitiek. Want als je politieke vrienden hebt, lijkt het er heel sterk op dat je minder in de weg wordt gelegd. Als je banden hebt binnen de gemeente, en je valt binnen een controle, en je stuurt een mailtje, dan kan de burgemeester verontwaardigd dit doorzetten aan een ambtenaar. Het inmiddels befaamde mailtje met ‘????’. Volgens de burgemeester heeft hij zich niet gemengd in de gang van zaken, maar uitsluitend een ‘simpele vraag’ gesteld. Dat de ‘????’ op meerdere manieren over zou kunnen komen, is volgens hem totaal niet aan de orde.

Hij was dan ook als door een wesp gestoken door mijn opmerking ‘dat het een sfeer is die neigt naar vriendjespolitiek’ en eiste dat ik het woord ‘vriendjespolitiek’ terug zou nemen. Er kwam alleen geen uitleg waarom doorgestuurde mails met vier vraagtekens, vanuit de burgemeester naar ambtenaren, niet discutabel zouden zijn. Tja…

Rigoureuze veranderingen

Er moet iets rigoureus veranderen binnen de ambtelijke organisatie. De afgelopen jaren zijn er weldegelijk stappen vooruit gemaakt. Dat beaamt ook het rapport van de Rekenkamer. Maar de Rekenkamer zegt ook dat er nog enorm veel stappen te maken zijn. Laten wij die stappen gaan maken de komende jaren. En laten we daar als gehele stadsbestuur, dus gemeenteraad én college, vorm aan geven en leiderschap tonen.